انسان خوب و انسان سالم
پیش نوشت: آنچه می خوانیدصرفا نظرات شخصی من است و اعتبار علمی یا تخصصی در هیچ زمینه ای ندارد.
حرفی که در این پست میزنم حرف جدیدی نیست. حداقل تا جایی که من میدانم در تمام رشته های مختلف علوم انسانی به اقتضای همان علم این حرف را تکرار کرده اند. روانشناسی و جامعه شناسی و مردم شناسی و انسان شناسی و... هر کدام به نوعی این سوال را پرسیده اند : انسان سالم کیست؟ و چه ویژگی هایی دارد؟
در اینجا کاری با تعاریف تخصصی که از انسان سالم در هر رشته میشود ندارم و صرفا برداشت های خودم را اینجا مینویسم.
از نظر من انسان سالم با انسان خوب فرق دارد.انسان خوب بیش از انکه واقعیت داشته باشد یک ایده است.یک ایده دوست داشتنی که البته معتقدم هرکسی که تلاش کند که این ایده را عملی کند و انسان خوبی باشدمتحمل رنج بسیاری خواهد شد. این رنج به این دلیل است که ما عموما تصور میکنیم که انسان خوب بودن یعنی راضی نگه داشتن همه از خود. و البته به قول استاد عزیزم محمد رضا شعبانعلی "تلاش برای راضی کردن همه به زودی منجر به ناراضی کردن همه میشود" و این گونه است که فردی که قصد داشت انسان خوبی باشد به زودی وقتی همه را از خود ش ناراضی میبیند به این نتیجه میرسد که دنیا جای خوبی نیست و همه سر جنگ با او دارند و کسی قدرش را نمیداند و .... و رفته رفته تنها و تنها تر میشود. به این شیوه انسان خوب بودن منجر به تجربه کمتر رضایت خاطر درونی و احساس خوب درونی میشود. چنین انسانی رفته رفته حال خودش را بد میکند.
انسان سالم اما انسان خوب به این منا که بیان شد نیست. انسان سالم انسانی است که هم خوب است هم بد، هم خوشحال می شود و هم ناراحت، هم خشمگین میشود هم رافت به خرج میدهد. انسان سالم انسانی است که هم ویژگی های ستوده دارد و هم ویزگی های نکوهیده. اما ویژگی ای که انسان سالم را از انسان ناسالم جدا میکند شیوه بروز حالت های نکوهیده و یا حتی حالت های ستوده است. به عنوان مثال هیجان خشم یک هیجان کاملا طبیعی است که در همه انسانها به صورت ژنتیکی وجود دارد. اما بروز خشم در انسان سالم ، مدیریت شده است و منجر به خشونت فیزیکی یا کلامی نمیشود. اما همین هیجان خشم وقتی مدیریت نشود میتواند منجر به قتل نفس شود. یا حتی کشتار جمعی.
بنا بر این از نظر من انسان سالم انسانی هست که همه هیجانات را تجربه میکند اما شیوه بروز هیجاناتش به گونه ای است که بروز انها برای دیگرا موجب ضرر نیست.
یونگ جمله ای دارد با این مضمون که ترجیح میدهم انسان کاملی باشم تا انسانی خوب.
پ.ن: در روانشناسی خیلی به یونگ و روانشناسان گذشته نگر علاقه ای ندارم، اما با این جمله یونگ موافقم.
